Rode Kruis hulpacties

Het Internationale Rode Kruis onderneemt allerlei initiatieven om ook de hongerende Nederlanders te helpen. Door de oorlogsomstandigheden is Nederland in vijf jaar tijd afgegleden van een welvarend land naar een deels verwoest en hulpbehoevend gebied met schaarste aan vrijwel alles, met honger tot gevolg.

Het Zweedse Rode Kruis organiseert voedseltransporten vanuit Stockholm naar Delfzijl. Met speciaal gemarkeerde schepen wil Zweden als neutraal land wel meehelpen aan humanitaire hulp maar natuurlijk niet onderdeel worden van gevechtsacties. Zakken met meel en andere graanproducten, dozen met margarine en andere zuivelproducten worden over de Oostzee gebracht in verschillende transporten. De verdeling van de goederen vindt dan ook gefaseerd plaats. Van het graan bakken Nederlandse bakkers brood van een vooroorlogse kwaliteit. Het witte brood wordt door veel mensen nog lang herinnerd. "Het smaakte als cake" is een veel gehoorde uitspraak.

Om herkenning vanuit de lucht zowel als vanaf zee zo duidelijk mogelijk te maken, werden de schepen in een lichte kleur geschilderd en voorzien van grote vlaggen, grote opschriften en rode kruis symbolen. De bemanning liep in deze fase van de oorlog grote risico's omdat de verschillende strijdende partijen elkaars bevoorrading probeerden te verlammen. In grote delen van de wereld was in de periode eind 1944 / begin 1945 het overwicht op zee aan de kant van de geallieerden gekomen. Maar in de Oostzee, het Kattegat en de Noordzee was de rust bepaald nog niet teruggekeerd. 

De verdeling van brood en margarine vindt vaak plaats via lokale kruideniers. Zij werden daardoor soms aangeduid als Rode Kruis winkels wat zij natuurlijk niet waren. Via posters en in kranten werd de uitreiking van brood en margarine aangekondigd.  De eerste verdeling startte aan het begin van 1945. Onderstaand een fragment van een margarinewikkel waarop de ontvanger notitie maakte van de uitreiking. 

Tegelijk met het meel voor het bekende "Zweeds Wittebrood" dat pas in Nederland gebakken werd, zijn ook grote hoeveelheden margarine geleverd.Opvallend veel wikkels zijn bewaard gebleven, soms met aantekeningen over de datum en herkomst.

De pakjes margarine worden in kartonnen dozen geleverd. Omdat een zo eerlijk mogelijke verdeling wordt nagestreefd, worden de hulpgoederen via de reguliere distributiekanalen verstrekt. Dit vertraagt wel de verspreiding. Door middel van affiches en mededelingen in kranten wordt duidelijk gemaakt waar de producten kunnen worden afgehaald. Daarbij hoeft niet te worden betaald, maar moeten wel bonnen worden ingeleverd. 

Zowel producten uit de Zweedse Roode Kruis-hulp als die afkomstig uit de geallieerde voedseldroppings, worden gebruikt in de gaarkeuken in Den Haag.

Ook vanuit Denemarken volgt hulp. Weliswaar is Denemarken ook niet ongeschonden de oorlog doorgekomen - er is relatief meer voedsel en rust dan in (westelijk) Nederland. Buiten voedselhulp wordt er ook een voorziening getroffen voor verzwakte kinderen, die direct na de oorlog als 'bleekneusjes' op 'vakantie' mogen naar gastgezinnen in diverse landen. Ook de Deense bevolking ontfermt zich over een flink aantal Hollandse kinderen. Meestal komen de kinderen bij boerengezinnen terecht. 

Meer informatie volgt snel!

Onder andere in het boek 'Hun armoe en hun grauw gezicht' (B.H.Laurens) wordt genoemd dat Rotterdamse schooljeugd op enig moment een sinaasappel en een blikje sardines krijgt uitgereikt. Die bewuste gaven zijn afkomstig uit Portugal en zijn op initiatief van het Portugese Rode Kruis verscheept.  

Opvallend is dat zowel de Zweedse als Zwitserse vlag wordt uitgebeeld. Daarnaast op de linker tegel ook een vliegtuig waar voedsel uit lijkt te vallen. Voor de Zweedse en Zwitserse hulp werden echter beslist geen vliegtuigen gebruikt! Verwarring met de geallieerde voedseldroppings?